Szukaj
Bon towarowy PeKaO
Stosowany w okresie PRL środek płatniczy będący substytutem walut wymienialnych ważnym wyłącznie w wydzielonej sieci placówek handlowych (tzw. „sprzedaży towarów eksportu wewnętrznego”).Służył przede wszystkim jako narzędzie ułatwiające przejmowanie przez państwo deficytowych w okresie PRL walut wymienialnych, a także stymulował obrót w państwowym systemie eksportu wewnętrznego. Emitowany przez Bank Polska Kasa Opieki SA i wydawany jako namiastka walut osobom, które otrzymywały przekazy pieniężne z krajów tzw. II obszaru płatniczego (USA i Europa Zachodnia). Obywatelom polskim pracującym na rzecz polskich firm za granicą, bądź otrzymującym przelewy z zagranicy (wypłaty, spadki, darowizny, renty, emerytury itp.) w miejsce należnych im walut wymienialnych (prawdziwych dolarów, franków czy funtów) wydawano ich ekwiwalent w bonach.
W pierwszym okresie (lata pięćdziesiąte i sześćdziesiąte) zakazany był, i z początku restrykcyjnie karany, wszelki obrót dewizami, a (od stycznia roku 1960) waluty, które ludzie przetrzymali sprzed wojny, albo które przywieźli wracając z Zachodu – skupował państwowy bank wydając specjalne bony zamiast dolarów. Od lat 70. (okres rządów Gierka) na obowiązujący zakaz handlu walutami patrzono nieco łagodniej. W 1971 oficjalnie zalegalizowano handel samymi bonami.
Bony te służyły wyłącznie do zakupów w sklepach banku Pekao (później przekształconych w sklepy Przedsiębiorstwa Eksportu Wewnętrznego PEWEX). Drugą siecią sklepów była Baltona, przeznaczona dla marynarzy i rybaków, emitująca nieco inną wersję bonów dolarowych. W obu tych sieciach można było za walutę bądź za bony kupić najbardziej poszukiwane, zarówno importowane towary, jaki i krajowe. W sieci PEWEX sprzedawane były np. samochody, w normalnej sprzedaży dostępne jedynie na przydział lub po długim okresie oczekiwania. Zgodnie jednak z nazwą – eksport wewnętrzny – był to również sposób sprzedawania za waluty wymienialne towarów produkcji krajowej – np. w końcowym okresie PRL, kiedy większość towarów spożywczych można było kupić jedynie na kartki, posiadacze walut wymienialnych lub bonów dolarowych mogli towary, które były reglamentowane, kupić w sklepach PEWEX lub Baltony. Dotyczyło to wielu artykułów, od papierosów, poprzez alkohole, herbatę, kawę, proszki do prania, olej, aż po sprzęt RTV i samochody. Nawet mieszkania kupowane były za dolary lub bony. Dolar i bon dolarowy stał się bowiem wówczas drugą walutą PRL, gdyż szybko postępująca inflacja złotego utrudniała normalne rozliczenia.
W latach sześćdziesiątych bony (i dolary na czarnym rynku) kupić można było za 70–80 zł, a w siedemdziesiątych – za 100–150 zł, na początku stanu wojennego – za ok. 400 zł, tuż przed Okrągłym Stołem – za 7000–7500 zł, wreszcie w 1989 Leszek Balcerowicz ustanowił kurs 1 dolar – 9500 zł (wszystkie ceny sprzed denominacji, tzn. kurs Balcerowicza to równowartość dzisiejszych 0,95 zł). Handel walutami stał się legalny, a polska waluta wymienialna – bony dolarowe straciły rację bytu, a wkrótce po nich sklepy PEWEX-u i Baltony.
Przeciętna pensja w czasach PRL-u przeliczona według kursu czarnorynkowego wynosiła od 15 do 40 dolarów.
W końcówce lat 70. i w następnej dekadzie powszechne były gazetowe anonse typu „bony kupię” albo „bony sprzedam” często umieszczane przez handlarzy walutą. Ogłoszenia „z powodu wyjazdu bony kupię” – teoretycznie zupełnie bez sensu, bo poza PRL bony były bezwartościowe – eufemistycznie sygnalizowały gotowość kupna dewiz.
Bony były emitowane w następujących nominałach: 1 cent, 2 centy, 5 centów, 10 centów, 20 centów, 50 centów, 1 dolar, 2 dolary, 5 dolarów, 10 dolarów, 20 dolarów, 50 dolarów i 100 dolarów. Pierwsza emisja bonów nastąpiła 1 stycznia 1960 roku, kolejna w roku 1969 i ostatnia w roku 1979. Bony przed wydaniem (wprowadzeniem do obiegu) były dodatkowo na stronie rewersowej stemplowane przez kasę miejscowo właściwego banku (nawet wielokrotnie – np. trzech stempli różnych kas bankowych). Wyjątkiem jest ostatnia emisja bonów, kiedy w okresie schyłkowym zrezygnowano z ich ostemplowywania (można spotkać bony zarówno stemplowane, jak i nie).
Samochody zawodników Legii na początku lat 90.
Wybór, jak okazało, o tyle słuszny, że maszyny te do dzisiaj spotkać można na polskich drogach.
Łada
Marka samochodów produkowanych przez rosyjską fabrykę WAZ (ros. ВАЗ). W latach 1970-2004 samochody sprzedawane były na rynek wewnętrzny pod oznaczeniem WAZ i marką Żyguli (ros. Жигули) lub Sputnik (w przypadku modeli linii Samara). Od 1971 na eksport i od 2004 w Rosji pojazdy te są oferowane pod marką Lada (polską transkrypcją rosyjskiej nazwy Лада jest Łada, natomiast oficjalnie przez producenta stosowana jest międzynarodowa latynizacja Lada).
Dowód rejestracyjny motoru JAWA
Właścicielem i założycielem przedsiębiorstwa był František Janeček - czeski konstruktor broni i biznesmen. Przedsiębiorstwo produkowało w latach 20 uzbrojenie m. in. granaty ręczne i karabiny. Pod koniec lat 20 sprzedaż uzbrojenia spadła i Janeček poszukiwał nowych dróg rozwoju dla swojej firmy. Ostatecznie zdecydował rozpocząć produkcję motocykli, nie miał jednak w tym kierunku doświadczenia. W tym celu aby ułatwić rozpoczęcie produkcji postanowił kupić licencję. W tym samym czasie niemiecka firma Wanderer produkująca samochody i motocykle postanowiła zakończyć produkcję motocykli i skoncentrować się na produkcji samochodów. Firma zaoferowała nie tylko odsprzedanie licencji ale również oprzyrządowania, kompletnych podzespołów jak i niedokończonych części. Janeček kupił licencję i oprzyrządowanie do produkcji motocykla Wanderer 500 OHV pod własną nazwą JAWA która powstała od pierwszych liter Janeček i Wanderer.
Daewoo Matiz i jego starszy brat Tico
Niegdyś rodzinne samochody, które zmotoryzowały Polskę, dziś dobry wybór dla młodego kierowcy z nieco mniej zasobnym portfelem.
Policjanci z Miami (Miami vice)
Lata 80. XX wieku. Gorący klimat, piękne kobiety, włoskie ubrania i luksusowe samochody.
1 2 > ostatnia ›
« poprzednia 1 2 następna »